I. BỐI CẢNH LỊCH SỬ

1. Hi Lạp hoá

Sách Macabê mô tả cuộc xung đột giữa truyền thống tôn giáo Do thái và văn hoá Hi Lạp. Nền văn hóa này có tầm ảnh hưởng rất lớn tại Cận Đông kể từ khi Alexander đại đế qua đời năm 323 trước Công nguyên. Sau khi ông qua đời, đế quốc của ông bị phân chia thành hai: nhà Ptolemies ở Ai Cập và nhà Seleucides ở Syria. Dưới sự cai trị của nhà Seleucides, văn hoá Hi Lạp bành trướng rất mạnh.

Ngay giữa dân Do thái cũng có hai khuynh hướng khác nhau. Một số người ủng hộ tiến trình Hi lạp hoá này, còn một số khác chống đối quyết liệt vì thấy nguy cơ Do thái giáo bị tiêu diệt; từ đó dẫn đến cuộc nội chiến. Cuộc xung đột này leo thang dưới thời vua Antiochus IV (175-164 trước Công nguyên). Năm 169, ông cướp đoạt những đồ quý giá trong Đền thờ Giêrusalem. Sau đó ông còn cấm những thực hành Do thái giáo và dựng bàn thờ kính Zeus ngay trong đền thờ.

2. Anh em nhà Macabê

Sách Macabê 1 kể lại câu chuyện của một gia đình cương quyết chống lại ảnh hưởng của Hi Lạp. Họ chủ trương lấy bạo lực đáp trả bạo lực. Cuộc chiến đấu này diễn ra dưới sự lãnh đạo của người cha trong gia đình là ông Mattathias và sau đó là ba người con của ông. Khi Mattathias qua đời, Giuđa tiếp tục lãnh đạo cuộc chiến đấu.